نقد یک اثرِ شاهکار در وصف «شاهنامه»...

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی استان کرمانشاه، مهدی سوری معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه در ابتدای این مراسم با اشاره به برخی مشکلات فرهنگی و اخلاقی در سطح جامعه، گفت: برخی از این مشکلات ناشی از فاصله گرفتن از هویت و فرهنگ و تاریخ و تمدن ایران زمین است.

وی افزود: متاسفانه آنطور که باید به هویت ملی نپرداخته‌ایم، اساطیر و پهلوانانمان را فراموش کرده‌ایم و تاریخ باستانمان را نادیده گرفته‌ایم که سراسر پند و عبرت است.

سوری گفت: گمشده امروز فرهنگ ما نشناختن ایران و تاریخ آن است و حاصل این کم کاری و غفلت، سرگردانی هویتی شده است که امروز در جامعه و بویژه در نسل جدید شاهد آن هستیم.

این مسئول با تاکید بر لزوم خودآگاهی و تقویت هویت ملی، گفت: هر اقدامی در این زمینه نیاز ضروری و فوری امروز جامعه است و اثر ماندگار دکتر «زاگرس زند» یکی از این اقدامات ارزشمند است.

وی با تقدیر از این نویسنده و کتاب ارزشمند او، گفت: اقدام دکتر زند در پرداختن به گفتمان سازی پیرامون ایران و کتاب شاهنامه به عنوان «شناسنامه فرهنگی» ما ایرانیان، حقیقتا یک اقدام شجاعانه بوده است.

وی افزود این نویسنده بی‌طرفانه و منصفانه به بررسی شاهنامه از زاویه تاریخی پرداخته و برای نگارش این اثر ارزشمند منابع بسیاری را مطالعه کرده که ارزش اثر او را دوچندان کرده است.

استاد عزیز دانشور محقق و پیشنهاد دهنده برگزاری این مراسم با بیان اینکه شاهنامه فقط یک شاهکار ادبی نیست، گفت: این اثر ارزشمند ابعاد دیگری هم دارد، یک بعد آن روایت‌های تاریخی شاهنامه است که در بخش‌هایی برتر از بسیاری از منابع تاریخی به روایت تاریخ پرداخته است.

وی افزود، خوشبختانه دکتر زند در این حوزه ورود پیدا کرده و پژوهش‌های تاریخ نگارانه او برای تالیف این اثر، این کتاب را به یک اثرماندگار تبدیل کرده است.

نقطه قوت این اثر روایت‌های اصیل تاریخی است

دکتر عبدالرضا رادفر نویسنده و استاد دانشگاه هم در نقد کتاب «شاهنامه و پایان ساسانیان» به بنیه مطالعاتی قوی آن اشاره کرد و افزود: متون بسیار و متعددی برای نگارش این اثر مطالعه شده و همین امر موجب شده بنیه مطالعاتی اثر قوی باشد.

وی دقت بالای نویسنده در نگارش این اثر را هم از دیگر نقاط قوت آن عنوان کرد.

رادفر به دیگر نقاط قوت این اثر هم اشاره کرد و افزود: شاید بتوان مهم‌ترین نقطه قوت این اثر را معرفی روایت‌های اصیل تاریخی شاهنامه عنوان کرد.

این اثر بنیه مطالعاتی قوی دارد  

دکتر خلیل کهریزی استاد دانشگاه و شاهنامه پژوه کرمانشاهی هم در این مراسم با تقدیر از دقت نویسنده در نگارش این اثر، گفت: یکی از نقاط قوت این کتاب چارچوب‌بندی مشخص آن است که مشخص می‌کند این کتاب درباره چه چیزی و به چه روشی با مخاطب سخن می‌گوید.

وی به بنیه مطالعاتی قوی این اثر هم اشاره کرد و افزود: بخش اول این کتاب مطالعه مروری ارزشمندی درباره شاهنامه است که نویسندگان و پژوهشگران دیگر می‌توانند از آن بهره بگیرند.

کهریزی گفت: همچنین در این کتاب منابع کهن دسته‌بندی و معرفی شده که یک نقطه قوت برای این اثر محسوب می‌شود.

جای آثار دکتر «عبدالحسین زرین کوب» در این اثر خالی است

دکتر خلیل بیگ‌زاده محقق و استاد دانشگاه هم با اشاره به کار ارزشمند دکتر زند در پرداختن به شاهنامه، گفت: شاهنامه یک افسانه نیست، بلکه جهان‌بینی ایرانیان است و باید پرداخت بیشتری از ابعاد مختلف روی این اثر ادبی و ارزشمند صورت گیرد.

بیگزاده با تقدیر از دکتر زند در نگارش این اثر ارزشمند، گفت: این کتاب حقیقتاً ارزشمند است، اما اگر بخواهیم نقدی بر آن وارد کنیم جای استناد به برخی آثار از جمله کتاب «بامداد اسلام» و «روزگاران» دکتر «عبدالحسین زرین کوب» در آن خالی است.

«شاهنامه و پایان ساسانیان» دور از گرایشات احساسی نگارش شده است

استاد جهانبخش شکری شاهنامه پژوه هم در نقد کتاب «شاهنامه و پایان ساسانیان» از این اثر به عنوان یک شاهکار یاد کرد و افزود: کارِ کارستان دکتر زند در نگارش این اثر این است که شاهنامه را وارد ارجاعات تاریخی کرده است.

وی افزود: این نویسنده از مهم‌ترین منابع ایرانی اسلامی و منابع خارجی از جمله «سریانی» در نگارش این اثر بهره گرفته که ارزش آن را دوچندان کرده است.

وی افزود: یکی از نقاط قوت در نگارش این اثر این است که به دور از گرایشات احساسی نگارش شده و یک کار منصفانه و علمی و با برداشت دقیق از منابع مختلف خلق شده است.

وی افزود: شاهنامه ایرانی‌ترین متن تاریخی ماست، اما هرگز ایرانی‌ها به دنبال تطبیق تاریخی آن نرفته اند و دکتر زند توانسته این کار ارزشمند را انجام دهد.

انصاف علمی در این اثر بخوبی رعایت شده/ نثر کتاب نمونه بارز یک نثر پژوهشی است

استاد صمد امیریان شاهنامه پژوه کرمانشاهی هم بررسی دقیق و به دور از گرایش‌های احساسی را نقطه قوت این اثر ارزشمند عنوان کرد و افزود: انصاف علمی به خوبی در این اثر رعایت شده است.

دکتر محمدرضا فتحی رییس دپارتمان ادب و سخنوری سازمان جهاددانشگاهی استان کرمانشاه هم با در این مراسم با تقدیر از قلم نویسنده در نگارش این اثر، گفت: حقیقتاً نثر این کتاب روان و سلیس، موجز، محققانه و علمی است که نمونه بارز یک نثر پژوهشی می‌باشد.

وی افزود: اگر بخواهیم نقدی به این کتاب وارد کنیم شاید بتوان به نبود بیت‌های کلیدی فردوسی در این اثر اشاره کرد.

فتحی گفت: همچنین در جایی از این کتاب، فردوسی به عنوان «تاریخ نگار» معرفی شده که بنده چندان با آن موافق نیستم.

بخش‌های زیادی از شاهنامه «تطابق تاریخی» دقیقی دارد

دکتر زاگرس زند نویسنده کتاب ارزشمند «شاهنامه و پایان ساسانیان» هم به عنوان سخنران پایان این مراسم از شاهنامه به عنوان یکی از بزرگترین منابع ادبی جهان یاد کرد و افزود: ارزش این شاهکار ادبی هم در نزد ایرانیان و هم غیر ایرانیان غیر قابل انکار است.

وی افزود: این شاهکار ادبی از ابعاد مختلف قابل ارزیابی و بررسی است اما بنده از بعدی به آن پرداخته ام که شاید کمتر به آن توجه شده و آن بعد تاریخی شاهنامه است

زند گفت: شاهنامه در کنار ارزش ادبی و هویتی که برای ما ایرانیان دارد از ارزش تاریخی هم برخوردار است، اما تاکنون به این مسئله پرداخته نشده است.

وی افزود: تلاش من در این اثر این بوده که از زاویه دیگری به شاهنامه نگریسته شود و بتوانیم آن را از بعد تاریخی هم راستی آزمایی کنیم.

زند گفت: اگر بخواهیم ارزش شاهنامه را بیش از پیش در سطح جهان مطرح کنیم باید برای آن دلیل و علت بیاوریم و بهترین راهکار این است که شاهنامه از زوایای مختلف هم بررسی شود.

وی افزود: با بررسی‌هایی که انجام داده‌ام مشخص شد شاهنامه تطابق تاریخی دقیقی دارد و در جایی هم که برای روایت‌های تاریخی شاهنامه منبعی یافت نشده، اصل را بر صحت آن گذاشته ام تا زمانی که خلاف آن ثابت شود، چرا که با توجه به اخلاقی که از فردوسی درک کرده‌ام و صحت دیگر اطلاعات شاهنامه که با منابع تاریخی موجود تطابق دارد، به احتمال قوی آن روایت‌ها نیز صحت دارند.

زند گفت: شاهنامه چشمه جوشانیست که بعد از هزار سال همچنان ایران و ایرانیان، زبانشناسان و تاریخ شناسان و ادیبان از آن بهره می‌گیرند و باید این شاهکار ادبی بیش از پیش از زوایای مختلف بررسی شود.

این نشست با همکاری معاونت فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی استان، دپارتمان ادب و سخنوری جهاددانشگاهی و انجمن ادبی باران برگزار شد.