«ما می‌توانیم؛ معرفی طرح‌های فناورانه جهاددانشگاهی» جلوگیری از خام فروشی با اجرای طرح تولید کربن فعال از قیرطبیعی/استقرار بیش از ۹۰ درصد تجهیزات خط تولید

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، ایران با بیش از ۱۵ میلیون تن ذخایر قیرطبیعی بعد از آمریکا و کانادا سومین کشور دارای این ماده معدنی ارزشمند است که بیش از ۸۰ درصد معادن آن در استان کرمانشاه و مابقی در استان های همجوار ایلام، لرستان و خوزستان متمرکز شده است.
در همین راستا سازمان جهاددانشگاهی کرمانشاه با توجه به رسالت خویش و در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص جلوگیری از خام فروشی معادن و فرآوری آن ها با تکیه بر دانش بومی، بیش از یک دهه است که بخش عمده‌ای از فعالیت خود را روی فرآوری این معادن متمرکز نموده که ماحصل آن ثبت چندین اختراع و انجام چندین پروژه آزمایشگاهی و نیمه صنعتی می باشد.
یکی از محصولات فرآوری شده از این معادن، "کربن فعال" است؛ ماده‌ای استراتژیک که در بسیاری صنایع نفت، گاز، تصفیه خانه‌ها، صنایع فولاد و حتی در تولید ماسک‌های نظامی و صنایع هسته‌ای کاربرد دارد.
در حال حاضر از نیاز 14 هزار تنی کشور به کربن فعال، تنها دو هزار تن آن در داخل تولید شده و عمده آن از طریق واردات تامین می شود
کربن فعالِ تولیدی حال حاضر در جهان و ایران از محصولات کشاورزی استخراج می شود، اما اینجا در کرمانشاه برای اولین بار در جهان یک نخبه جوان توانسته این ماده ارزشمند را از قیرطبیعی تولید کند، تولیدی که در ادامه راه می تواند چرخ صنعت کشور را در این حوزه تکان اساسی داده و آن را به چرخش درآورده و کشور را برای همیشه از واردات این محصول بی نیاز کند.
دکترعلی دارایی عضو هیات علمی و مدیرگروه پژوهشی شیمی جهاددانشگاهی کرمانشاه است که از سال 1398 فعالیت بر روی پروژه تولید کربن فعال از قیر طبیعی را آغاز کرده، پروژه ای که حالا با راه اندازی یک واحد نیمه صنعتی تولید کربن فعال عملا به سرانجام رسیده و اولین فناوری کسب شده در حوزه معادن قیرطبیعی در سطح کشور محسوب می شود.
این محقق جوان کرمانشاهی در خصوص این طرح و نحوه شروع آن گفت: متاسفانه بخش عمده ای از نیاز داخل به کربن فعال از طریق واردات تامین می شود و سالانه حدود ۳۰ میلیون دلار ارز از این طریق از کشور خارج می شود. از طرفی نیاز کشور هم به این محصول بالاست و بنابراین به فکر تولید این محصول در استان افتادیم.
وی به تولید کربن فعال در کشور اشاره کرد وافزود: آنچه که طرح تولید کربن فعال ما را از دیگر تولیدات این محصول در جهان و کشور متمایز می کند، تولید این محصول از قیرطبیعی است، در حال حاضر کربن فعال از محصولات کشاورزی استخراج می شود و ما به این فکر افتادیم که بتوانیم این محصول ارزشمند را از قیرطبیعی تولید کنیم.
دکتر دارایی به منابع سرشار قیرطبیعی در استان اشاره کرد و افزود: قیرطبیعی یکی از پتانسیل های عمده کرمانشاه است که متاسفانه تاکنون هیچگونه فرآوری درخصوص آن در کشور و استان صورت نگرفته و عملا سرمایه این معادن بصورت خام و به قیمت ناچیز از کشور خارج می شود.

وی به تاکیدات مقام معظم رهبری بر ضرورت فرآوری معادن و جلوگیری از خام فروشی آنها اشاره کرد وافزود: ایشان در توصیه به دولت‌ها اشاره داشته اند که هر معدن می تواند نقش یک چاه کوچک نفتی را در اقتصاد کشور داشته باشد و ضروری است که از خام فروشی آنها جلوگیری شود.
مدیرگروه پژوهشی شیمی جهاددانشگاهی کرمانشاه گفت: بر همین اساس اجرای طرح تولید کربن فعال از قیرطبیعی توسط سازمان جهاددانشگاهی کرمانشاه در دستور کار قرار گرفت که علاوه بر جلوگیری از خام فروشی معادن قیرطبیعی، ایجاد ارزش افزوده و ایجاد بازار مصرف جدید برای این معادن می تواند سهم موثری در ایجاد اشتغال و کمک به رفع محرومیت در منطقه داشته باشد.
وی افزود: همچنین با این تولید ارزشمند بخشی از نیاز صنایع داخل به کربن فعال تامین شده و کشور در مسیر خودکفایی قرار می گیرد و از خروج  میلیون ها دلار ارز از کشور جلوگیری می شود.
دکتر دارایی گفت: طرح تکمیل دانش فنی تولید کربن فعال از قیرطبیعی و افزایش ظرفیت تولید آن به 200 تن در سال، از سال 98 آغاز و در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد تجهیزات خط تولید کربن فعال، در محل طرح مستقر شده است و به زودی با راه اندازی خط تولید، قادر به تولید 100 تن کربن فعال در سال خواهیم بود.
مدیر پروژه طرح «تولید کربن فعال از قیرطبیعی» یکی از مشکلات اصلی در راه پیشبرد این طرح را نوسانات قیمت جهت تامین تجهیزات کارخانه و نیز عدم تامین اعتبار به موقع جهت افزایش ظرفیت تولید این واحد نیمه صنعتی عنوان کرد و گفت: این کمبود اعتبار همچنین موجب شد نتوانیم فرآیند تولید دو محصول دیگر از قیرطبیعی را تکمیل کنیم. در صورت تامین اعتبار پروژه تولید کربن فعال از قیرطبیعی تا پایان آذرماه سال جاری خاتمه می یابد.
وی به برنامه های توسعه ای خود در این زمینه هم اشاره کرد و افزود: افزایش ظرفیت تولید 1000 تن کربن فعال را در برنامه داریم و پیگیر هستیم تا بتوانیم مجتمع فرآورش قیرطبیعی را در استان راه اندازی کنیم.
دکتر دارایی در ادامه با قدردانی از مسوولان جهاددانشگاهی در باور و اعتماد به توان و تخصص نیروهای جوان کشور گفت:  بخش عمده ای از نیروهای متخصص و هیات علمی در جهاددانشگاهی را جوانان تشکیل می دهد که نشان از اعتماد جهاددانشگاهی به جوانان می باشد و تقریبا مجری تمام طرح های فناورانه جهاددانشگاهی را نیروهای جوان تشکیل می دهد.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه علی رغم ظرفیت های بالای جهاددانشگاهی در رفع مشکلات کشور و قطع وابستگی در حوزه های مختلف آن طور که باید از ظرفیت ها و پتانسیل های این نهاد استفاده نمی شود.
مدیر پروژه طرح «تولید کربن فعال از قیرطبیعی» در پایان با بیان این که تولید کربن، اولین فناوری در حوزه قیرطبیعی در کشور محسوب می شود، کسب این دستاورد را نتیجه اعتماد مسوولان جهاددانشگاهی به توان و تخصص نخبگان جوان کشور دانست و تاکید کرد: نیروهای خلاق، متعهد و بی ادعای زیادی در جهاددانشگاهی وجود دارند که اگر زمینه فعالیت های فناورانه برای آن ها مهیا شود می توانند کارهای بزرگی در سطح کشور و حتی بین المللی انجام دهند و تنها کافی است که به آنها اعتماد شود.